Voeding

In het kort

Gezond eten geeft kinderen energie om te groeien, spelen, leren en bewegen. Ze voelen zich fysiek fit en zitten lekker in hun vel. Daardoor kunnen ze zich goed concentreren, lesstof snel opnemen en zich optimaal ontwikkelen. Het is daarom belangrijk om juist ook op school aandacht te besteden aan gezond eten. Daarom maakt De Gezonde Basisschool van de Toekomst goed en gezond eten de norm. 

Uitgangspunten

Dit zijn de uitgangspunten van De Gezonde Basisschool van de Toekomst op het gebied van voeding:

1. Samen gezond lunchen op school
Op De Gezonde Basisschool van de Toekomst lunchen kinderen, op de dagen dat ze overblijven op school, gezellig samen. Daar nemen ze goed de tijd voor. Een half uur lang is de aandacht gericht op het eten en elkaar. Scholen kiezen zelf hoe ze invulling geven aan de lunch. Met een helder broodtrommelbeleid, waarbij ieder kind een gezonde lunch meeneemt naar school. Of met een door school verzorgde lunch.

2. Eten volgens de Schijf van Vijf
Broodtrommelbeleid of lunch op school, in beide gevallen is het doel dat het menu van de kinderen voor 80% uit producten bestaat die passen in de Schijf van Vijf. De Schijf van Vijf laat zien welke producten goed zijn voor je gezondheid. Kies vooral voor:

  • Fruit en groente
  • Volkoren producten
  • Magere en halfvolle melkproducten
  • Dranken zonder suiker
  • Gezonde tussendoortjes, zoals groente, fruit en ongezouten noten.
De GGD en het Voedingscentrum helpen mee en kunnen vragen beantwoorden.

3. Gezonde tussendoortjes en traktaties
De kinderen eten elke dag een gezond tussendoortje. Ze krijgen het aangeboden op school, of nemen het mee van huis. Variatie is belangrijk. De ene keer een appel, de andere keer worteltjes of radijsjes. Zo leren ze verschillende gezonde tussendoortjes waarderen. Bij verjaardagen mag de jarige ‘trakteren‘ op een leuke activiteit. Dit maakt snoeptraktaties overbodig.

4. Lekker water drinken
Op De Gezonde Basisschool van de Toekomst leren kinderen dat water drinken de norm is. Bij de lunch zijn geen suikerhoudende dranken aanwezig. In plaats daarvan mogen leerlingen en meesters en juffen onbeperkt hun beker of flesje vullen bij de kraan.

5. Ouders doen ook mee
Scholen die niet alleen de leerlingen, maar ook ouders informeren over gezonde voeding, kunnen vaak op een groter draagvlak rekenen. Aan te raden is daarom om regelmatig themabijeenkomsten voor ouders te organiseren. Mogelijk werkt dit door op de menukeuzes thuis.

6. Zicht op eetgewoonten
De school heeft zicht op de eetgewoonten en het gewicht van leerlingen. Hoe doet de school dat? Een voorbeeld uit een voedingsbeleid van een school:
  • "We werken samen met de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) om de gezondheid van onze kinderen te bevorderen. Zij voeren een gezondheidsonderzoek uit in groep 2 en groep 7."

  • "Als we ons zorgen maken over de eetgewoonten of het gewicht van een leerling, dan bespreken we dit in het zorgteam van onze school. Hier betrekken we uiteraard de ouders/verzorgers bij. We laten ouders/verzorgers weten bij wie ze terecht kunnen als ze vragen hebben over de eetgewoonten en het gewicht van hun kind."

  • "Elk schooljaar besteden we aandacht aan gezonde en duurzame voeding in onze lessen. School zien we namelijk als dé plek om kinderen bewust te maken van gezonde en duurzame voeding. Hiervoor gebruiken wij lespakket [zelf in te vullen door de school, bijvoorbeeld Smaaklessen]. Daarnaast doen we aanvullende activiteiten, zoals: [zelf in te vullen door de school, bijvoorbeeld: moestuinieren/boerderijbezoek/georganiseerd schoolontbijt]."

Algemene informatie

Waarom gezonde voeding?

Kinderen die gezond eten, hebben daar veel profijt van. Ze hebben veel energie en voelen zich fit. Ze hebben een goede weerstand en zijn minder vaak ziek. Hun gewicht en hun gebit zijn gezonder. Ze slapen beter en kunnen zich daardoor beter concentreren op school. Dat is fijn voor nu, maar ook voor later. Want kinderen die nu gezond leven, worden later gezondere volwassenen. Dankzij de gezonde leefstijl die ze zich al jong eigen hebben gemaakt, is de kans op overgewicht, hart- en vaatziekten en diabetes een stuk kleiner geworden. Daarom is gezonde voeding zo belangrijk! Er is nóg een goede reden om gezonde maaltijden op school te faciliteren: door ervoor te zorgen dat elk kind op school gezond eet en met een goedgevulde maag in de klas zit, zetten we een belangrijke stap in het streven naar kansengelijkheid.
 

Wat is gezonde voeding?

Gezond eten is een kwestie van verstandige keuzes maken en ongezonde producten laten staan. Maar wat is gezond en wat niet? En hoe houd je rekening met het milieu en voedselveiligheid? Daar helpt het Voedingscentrum bij. Aan de hand van de Schijf van Vijf maken ze inzichtelijk welke voedingsstoffen ons lijf nodig heeft en uit welke productsoorten we die kunnen halen. De Gezonde Basisschool van de Toekomst neemt deze Schijf van Vijf als uitgangspunt. Maar liefst 80% van de producten die op de lunchtafels terugkomen, staat in de Schijf van Vijf. Volkorenboterhammen, kipfilet, 100% pindakaas, margarine en 30+ kaas. Halfvolle yoghurt, muesli, groenten om te knabbelen en veel vers fruit. Dit wordt aangevuld met enkele extraatjes die niet in de Schijf van Vijf staan, zoals jam of appelstroop. Bij het eten wordt (bruis)water of thee gedronken. Gezond eten is gevarieerd eten. Daarom wisselt het weekmenu regelmatig, waarbij de seizoenen gevolgd worden. Soms zijn er aardbeien of blauwe bessen, soms avocado, ei of zalm.

 

De gezonde lunch

In dit filmpje vertelt Marlou van de GGD meer over de gezamenlijke, gezonde lunch op De Gezonde Basisschool van de Toekomst. Waarom eten de kinderen samen?
Wat staat er op het menu?
Om deze inhoud te zien dien je externe marketing cookies te accepteren.
Akkoord

Handige informatie en tips

Broodtrommelbeleid

Scholen die geen lunch op school (kunnen) verzorgen, maar wél graag willen dat leerlingen gezond eten, kunnen hierover afspraken maken met ouders. Broodtrommelbeleid, noemen we dat. Als school kun je ouders ook helpen bij het samenstellen van een gezonde broodtrommel, door ze te informeren en handige tips te geven. De website trommelzonderrommel.nl biedt volop inspiratie.


Voedseleducatie

Naast het aanbieden van gezonde voeding speelt voedseleducatie ook een belangrijke rol in het vormen van gezonde eetgewoonten. Doordat ze gaan begrijpen waarom gezonde voeding belangrijk is voor hun gezondheid, kunnen kinderen zelf bewuste en gezonde keuzes maken op het gebied van voeding. Er zijn verschillende manieren om als school aan de slag te gaan met voedseleducatie. Op onderstaande pagina‘s is hier meer informatie over te vinden:


Informatie

Er is veel kennis beschikbaar over gezonde voeding en het belang daarvan voor kinderen. Kijk rond op de volgende websites om informatie en inspiratie op te doen:


Posters op school

Om kinderen, leerkrachten en ouders te informeren en stimuleren, kunt u posters in school hangen over gezonde voeding. Bijvoorbeeld over de Schijf van Vijf, over gezonde broodtrommels en over tussendoortjes. Deze zijn te bestellen via het Voedingscentrum. Via Wij Kiezen Groente en Fruit kunt u posters downloaden die het eten van groente en fruit stimuleren.


Servies en bestek

Wanneer kinderen samen in de klas lunchen, zijn er borden, bekers en bestek nodig. De school kan dit aanschaffen en de ouders om een bijdrage vragen. De school kan ook aan ouders vragen zelf een set aan te schaffen.


Voedselveiligheid en duurzaamheid

Behalve gezond en lekker, is het belangrijk dat alle voeding die school aan kinderen aanbiedt, veilig is en dat er rekening wordt gehouden met duurzaamheid. Wat is de milieu-impact van kaas en van boterhamworst? Waar en hoe lang bewaar je melk? Wat doe je met fruit dat blijft liggen? Het zijn vragen die ertoe doen, als je u op school begint met het aanbieden van een schoollunch. Hier vindt u veelgestelde vragen, antwoorden en tips:


Voorbeeldweekmenu's

Om de tien weken breekt een nieuwe menucyclus aan, waarin drie verschillende weekmenu‘s elkaar afwisselen. Elk weekmenu wordt samengesteld volgens de richtlijnen van het Voedingscentrum. Voor de week aanbreekt, ontvangen de ouders het weekmenu via een digitaal bericht. Minimaal 80% van de producten waaruit de leerlingen kunnen kiezen, staat in de Schijf van Vijf. Hieronder vindt u een aantal voorbeeldweekmenu‘s.


Conceptenkaart lunchinitiatieven

Er zijn verschillende lunchinitiatieven die schoolmaaltijden verzorgen. BeBright, GroentenFruitHuis en Rabobank hebben als onderdeel van de Nieuwe Lunch Cultuur een conceptenkaart ontwikkeld waarin deze verschillende initiatieven gebundeld zijn. In onderstaand overzicht zijn de resultaten voor ieder initiatief samengevat. Een uitgebreider overzicht per initiatief (gebaseerd op zelfrapportage) is hier te vinden.



Een gezond schoolontbijt of -lunch bestaat uit Schijf van Vijf-producten. Ga in gesprek met de maaltijdaanbieder of cateraar over deze adviezen om te bepalen of de lunch past in een gezond eetpatroon. De richtlijnen voor een gezonde en duurzame broodmaaltijd zijn samengevat in dit overzicht van het Voedingscentrum. De richtlijnen voor een gezonde en duurzame warme maaltijd zijn als volgt:
  • Altijd groente en fruit bij de maaltijd. Kies voor groente en fruit uit het seizoen.
  • Kies volkoren granen, zoals volkorenpasta, volkoren couscous en zilvervliesrijst
  • Gebruik gezonde oliën en vetten: vloeibaar bak- en braadvet of olijfolie
  • Beperk het gebruik van zout, suiker en verzadigd vet zo veel mogelijk
  • Ga voor dranken zonder suiker, kraanwater, thee of halfvolle melk

Stappenplan

Voor scholen die aan de slag willen met gezonde voeding, heeft De Gezonde Basisschool van de Toekomst een stappenplan opgezet.

Stap 1

Bij de start van De Gezonde Basisschool van de Toekomst is het slim om helder te krijgen wat een school al doet op het gebied van gezondheid. En waar de kansen liggen. Het invullen van de inventarisatielijst helpt om de prioriteiten en verdere koers van de school te bepalen.

Stap 2

De Gezonde Basisschool van de Toekomst-coördinator begeleidt de school bij het opstellen van een nieuw voedingsbeleid. Er zijn verschillende mogelijkheden. De school kan bijvoorbeeld regels opstellen (of aanscherpen) voor de lunchtrommels die kinderen van huis meenemen. Maar de lunch kan voortaan ook door school worden verzorgd. Zo doen deze scholen het.

Stap 3

Als er een plan voor een nieuw voedingsbeleid ligt, is het belangrijk dat hier draagvlak voor komt onder de leerkrachten. Lees hier hoe u dat aanpakt.

Stap 4

De Gezonde Basisschool van de Toekomst-coördinator denkt met u mee over de uitvoering. Wat heeft u nodig om het nieuwe voedingsbeleid door te voeren? Welke partijen kunnen een rol spelen? Denk bijvoorbeeld aan vrijwilligers en aanbieders van gezonde voeding. Lees: lokaal netwerk.

Stap 5

Terwijl de school werkt aan implementatie van het nieuwe voedingsbeleid, is het ook tijd om ouders te informeren over de veranderingen. Het is belangrijk dat zij achter het nieuwe beleid staan. Lees hier hoe u kinderen en ouders enthousiasmeert.

Stap 6

Welke eigen bijdrage wordt gevraagd aan de ouders? De Gezonde Basisschool van de Toekomst-coördinator helpt de school bij het berekenen van de eigen bijdrage en bij het ophalen ervan.

Stap 7

De school koopt middelen en materialen in voor de uitvoering van het voedingsbeleid. Denk aan een koelkast, borden en bestek.

Stap 8

Het nieuwe voedingsbeleid gaat van start: een gezamenlijk, feestelijk moment voor de hele school!

Stap 9

Monitoring en evaluatie, onder andere aan de hand van ervaringen van betrokkenen en De Gezonde Basisschool van de Toekomst-coördinator. Tips voor monitoring en evaluatie zijn hier te vinden.

Monitoring en evaluatie

Hoe reageren leerlingen en leerkrachten op de veranderingen in de school? Hebben de veranderingen effect? Monitoring en evaluatie vormen een belangrijk onderdeel van De Gezonde Basisschool van de Toekomst. Klik hier voor meer informatie.

Vragen? Neem contact met ons op!
Wij vragen jouw akkoord voor het gebruik van cookies op onze website. Meer informatie over wat cookies zijn, welke cookies op onze website worden gebruikt en wat ze bijhouden is beschikbaar in het onderdeel cookies van ons privacy statement

Akkoord  Niet akkoord